در طول یک قرن گذشته، دنیای معماری دستخوش تغییرات بزرگی شده است. این تحولات را می‌توان در دو دسته‌ی اصلی جای داد: معماری سنتی و معماری مدرن.
هر کدام از این سبک‌ها ویژگی‌های مثبت و منفی خود را داشته و بر شکل‌گیری فضاهای زندگی و حتی فرهنگ جوامع تأثیر گذاشته‌اند.
معماری مدرن در فاصله‌ی دهه‌ی ۱۹۳۰ تا ۱۹۶۰، ابتدا در اروپای غربی و سپس در آمریکای شمالی ظهور کرد. این سبک در واقع پاسخی به معماری کلاسیک و تاریخ‌گرا بود و با یک پرسش بنیادین آغاز می‌شد: امروز چگونه باید زندگی کنیم؟ از همین نگاه بود که ایده‌های جدیدی مثل طراحی ویلاهای مدرن، آپارتمان‌های خانوادگی و مبلمان معاصر شکل گرفتند و به تدریج چهره‌ی معماری جهان را تغییر دادند.
ریشه‌ی این تغییرات به صنعتی‌شدن جوامع بازمی‌گردد. تا پیش از آن، بسیاری از افراد بالای محل کار یا مغازه‌ی خود زندگی می‌کردند؛ اما با رشد شهرنشینی و فناوری، نیاز به فضاهای مستقل خانوادگی افزایش یافت. همین موضوع باعث شد سبک‌های نوین در طراحی مسکن، از جمله ویلاهای مدرن با پلان‌های باز و نورگیری طبیعی، مورد توجه قرار گیرد.
امروزه معماری مدرن به مرحله‌ای رسیده که ترکیبی هوشمندانه از کارکردگرایی و زیبایی‌شناسی ارائه می‌دهد.
معماری مدرن را نمی‌توان به یک سبک یا فرم خاص محدود کرد. این جریان در طول زمان همگام با تغییرات اجتماعی و فناوری تکامل یافته است. مدرنیسم در اصل پاسخی بود به سبک‌های پرجزئیات و تاریخی مانند باروک و گوتیک که در قرن نوزدهم رواج داشتند. این رویکرد جدید تحت تأثیر جنبش‌های هنری و فلسفی همچون کوبیسم، دادائیسم و فوتوریسم شکل گرفت. معماران بزرگی مانند «لوکوربوزیه» و «میس فان در روهه» با ایده‌ی ساختمان به عنوان «ماشین زندگی» شناخته می‌شوند و پیش از طراحی فضاهای مسکونی، تجربه‌ی طراحی کارخانه‌ها را داشتند.
این جریان به‌سرعت باعث تحول در روش‌های ساخت شد. نیاز به مصالح نوینی چون بتن، فولاد و شیشه افزایش یافت؛ موادی که بعدها به ستون‌های اصلی در ساخت ویلاهای مدرن و خانه‌های معاصر بدل شدند. استفاده از این مصالح به معماران امکان داد تا خلاقیت بیشتری در طراحی و اجرای پروژه‌های مسکونی و تجاری داشته باشند.
یکی دیگر از نتایج معماری مدرن، گسترش استفاده از اجزای پیش‌ساخته بود. این نوآوری نه تنها در ساختمان‌سازی بلکه در طراحی مبلمان هم اثر گذاشت و با رشد تولید انبوه در نیمه دوم قرن بیستم به اوج رسید. نمونه‌ی بارز آن، مبلمان «فلت پک» بود که به‌سادگی مونتاژ می‌شد و بازتابی از نگاه مدرن به کارایی و سادگی بود.
امروزه، معماران و پیمانکاران علاوه بر این مصالح مدرن، از ابزارهای دیجیتال مانند اپلیکیشن‌های مدیریت زمان ساخت هم استفاده می‌کنند. این فناوری‌ها به آن‌ها کمک می‌کند پروژه‌های طراحی ویلا مدرن و سایر ساختمان‌ها را با دقت بیشتری مدیریت کنند، زمان‌بندی و نیروی کار را بهینه‌سازی نمایند و فرآیند ساخت را شفاف‌تر کنند. همان‌طور که مبلمان فلت پک نظم و سرعت جدیدی به طراحی داخلی آورد، این ابزارها نیز دقت و بهره‌وری تازه‌ای به صنعت معماری و ساخت‌وساز بخشیده‌اند.
معماری سنتی در طول تاریخ و در سراسر جهان شکل گرفته و الهام اصلی خود را از طبیعت گرفته است. یکی از مفاهیم کلیدی در این رویکرد، باور به «هیچ چیز کاملاً جدید نیست» است. به همین دلیل نمونه‌های این معماری را می‌توان از یونان و روم باستان تا انگلستان ویکتوریایی مشاهده کرد. معماری سنتی در واقع تلاشی برای بازآفرینی یا تقلید از سبک‌های پیشین است؛ بناهایی که با شکوه، راحتی و مقیاس عظیم خود طراحی می‌شدند تا awe و شگفتی در مخاطب ایجاد کنند. این بناها بیشتر برای کاخ‌ها، ساختمان‌های حکومتی و کلیساها ساخته می‌شدند و الگویی از چگونگی فرم بناها در طول قرن‌ها ارائه کردند. معابد مشهوری مانند پارتنون یونان یا کولوسئوم روم الهام‌بخش قرن‌ها معماری بوده‌اند. طاق‌ها و ستون‌ها که عناصر شاخص این معماری بودند، تا قرن نوزدهم تقریباً در تمام بناها حضور داشتند، تا زمانی که فناوری‌ها و جنبش‌های نوین، مسیر معماری را تغییر دادند.
معماری سنتی را می‌توان به دوره‌های مختلف تقسیم کرد. از معماری یونان و روم باستان گرفته تا معماری قرون وسطی، هر دوره خود به‌عنوان یک سبک مستقل شناخته می‌شود، اما در عین حال همه‌ی آن‌ها در یک بستر تاریخی و فرهنگی مشترک با هم ارتباط دارند. این تقسیم‌بندی شامل سبک‌هایی همچون معماری مصر باستان، معماری رومی و معماری اسلامی می‌شود که هر یک ویژگی‌ها و نمادهای خاص خود را دارند.
یونان باستان به‌عنوان یکی از فرهنگ‌های تأثیرگذار دوران کلاسیک شناخته می‌شود و اغلب از آن به‌عنوان مهد تمدن غرب یاد می‌کنند. دموکراسی، فلسفه، علم، هنر و ادبیات در این دوره رشد یافتند و آثار معماری یونان همچنان الهام‌بخش هستند. رومی‌ها نیز با ساخت بناهای شاخصی مانند کولوسئوم، پانتئون و ستون تراژان میراثی ماندگار از خود بر جای گذاشتند؛ بناهایی که هنوز هم پابرجا هستند و تأثیر عمیقی بر تاریخ معماری جهان داشته‌اند.
یکی از شاخصه‌های اصلی برای تشخیص یک ساختمان اسلامی، محراب آن است؛ بخشی از بنا که به سمت کعبه اشاره می‌کند و جایگاه نمازگزاران را مشخص می‌کند و معمولاً در سالن اصلی نماز قرار دارد. معماری اسلامی دارای سبک‌های متنوعی است، از جمله مصری، ایرانی و مغولی، و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.
در این دوره، پیشرفت‌های چشمگیری در مهندسی و فناوری نیز رخ داد. به‌عنوان مثال، در شهرهای ونیز و جنوا طراحی کشتی‌ها تغییر کرد و با بلندتر شدن ستون‌های عقبی امکان هدایت بهتر و حرکت سریع‌تر فراهم شد. این نوآوری مسیرهای تجاری بین اروپا و آسیا را گسترش داد و تجارت جهانی رونق گرفت.
اولین صنایع بزرگ در دوران انقلاب صنعتی حدود سال ۱۷۶۰ با استخراج زغال‌سنگ شکل گرفت. زغال‌سنگ سوخت ماشین‌های بخار شد که قادر بودند فلزات را بریده و شکل دهند و تولید آهن را ممکن سازند.
این دوران همچنین امکان تولید انبوه را فراهم کرد. ماشین‌هایی مانند اسپینینگ جنی و دارهای قدرتی بافندگی بهره‌وری کارخانه‌ها را افزایش دادند و تولید از خانه‌ها به کارخانه‌های بزرگ منتقل شد. این تغییر باعث مهاجرت کشاورزان به شهرها شد تا در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها شغل پیدا کنند. معماری نیز از ساختمان‌های مسکونی به سمت ساختمان‌های تجاری مانند ایستگاه‌های قطار، انبارها و مجتمع‌های اداری تغییر مسیر داد.
زبان معماری این دوره عمدتاً اشکال مستطیلی بود، با سقف‌های صاف و پنجره‌های مربع. تزئینات بعداً اضافه شد، وقتی معماران اعتماد بیشتری به سازه‌های فولادی پیدا کردند و خواستند زیبایی بیشتری به ساختمان‌ها ببخشند.
امروزه شاهد بازگشت برخی عناصر معماری کلاسیک هستیم، اما معماری مدرن به سمت پیچیدگی و ظرافت حرکت می‌کند. این سبک بین‌المللی بر ساده‌گرایی، نظم، کارکردگرایی و بیان مصالح تکیه دارد. سبک مدرن از تزئینات غیرضروری پرهیز کرده و عناصر کارکردی موجود در طبیعت مانند بتن، فولاد و شیشه را ترجیح می‌دهد. با این حال، محدودیتی برای خلاقیت معماران وجود ندارد و ترکیب سبک‌ها می‌تواند ظاهر معاصر و تازه‌ای ایجاد کند.
در اواخر دوران مدرن، معماران از فناوری‌های نوین مانند کامپیوتر برای طراحی ساختمان‌های پیچیده بدون شلوغی ظاهری استفاده کردند. اگرچه سبک بین‌المللی برای همیشه ادامه نیافت، اما پیشرفت‌های فناوری امکان بهره‌گیری از مصالح متنوعی مانند چوب، آجر، سنگ و مس را فراهم کرد.
امروزه معماری در سراسر جهان انواع مختلفی دارد و معماران با توجه به زمینه‌های محلی، فرهنگ و تاریخچه‌ها طراحی می‌کنند. آن‌ها همچنین با استانداردهای ایمنی ساختمان و بازرسی‌های تخصصی مانند بازبینی ۴۰ ساله آشنا هستند. به همین دلیل، می‌توان سازه‌های کاملاً مدرن را در نزدیکی بناهای تاریخی مانند موزه لوور در پاریس مشاهده کرد.
معماری در طول تاریخ تغییرات بسیاری را تجربه کرده و همچنان در حال تحول است. در نخستین نسل صنعت، استخراج زغال‌سنگ پایه‌ی اقتصاد صنعتی بود و مصالح ساختمانی نیز از چوب و آجر به سمت بتن، فولاد و شیشه تغییر مسیر دادند.
ساختمان‌ها عمدتاً مستطیلی بودند و سبک‌های سنتی محبوبیت خود را از دست دادند تا زمانی که مصالح مدرن امکان خلاقیت بیشتر و تجربه‌های نوآورانه را فراهم کردند.
امروزه معماران با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و ابزارهای نوین، پروژه‌هایی با سبک‌ها و فرم‌های متنوع طراحی می‌کنند که در گذشته امکان‌پذیر نبودند و همواره با زمینه و بافت محلی همخوانی دارند.